جایگاه حسن نیّت در استقلال تعهّد تجاری از تعهّد پایه در اسناد تجاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

10.22075/feqh.2024.31803.3702

چکیده

استقلال تعهّد تجاری از تعهّد پایه به مثابه یک اصل در حوزه اسناد تجاری مورد توجه قرار می گیرد. در حقیقت، همین ‌که اراده حقیقی بر ایجاد تعهّد تجاری احراز گردد، ایراداتی که ممکن است در رابطه طرفین نسبت به قرارداد پایه مطرح گردد در مقابل ثالث رنگ می بازد. نقش مبنایی حسن نیّت در جریان استقلال تعهّد تجاری از تعهّد پایه انکار ناپذیر بوده به گونه ای که فقدان حسن نیّت دارنده سند تجاری، کارکرد حمایتی این اصل را از میان برده و آن را از درون تهی می نماید. لذا اصل استقلال تعهّد تجاری از تعهّد پایه را می توان از فروع اصل حسن نیّت در زمینه اسناد تجاری دانست. با این حال، در مورد فقدان قصد یا رضا مانند جعل یا سرقت سند یا فقدان اهلیّت امضاء کننده آن و همچنین نقص در شرایط شکلی سند، حسن نیّت دارنده به جهت عدم انتساب تعهّد تجاری به شخص، نمی تواند اثر حمایتی فوق را به دنبال داشته باشد. در مقابل در مواردی همچون تحصیل سند از طریق خیانت در امانت یا کلاهبرداری بهره مندی از این اثر قابل تأیید است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Place of Good Faith in Independence Principle of Negotiable Instrument

نویسندگان [English]

  • Ehsan Lotfi 1
  • Ali Sedaghati 2
1 Assistant professor of law, Imam Reza University, Mashhad, Iran (Corresponding Author)
2 PhD in private law, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.
چکیده [English]

The independence of obligation under negotiable instrument from the personal relationships of parties is considered as a principle. In fact, as soon as proofing a real will to make such an obligation, the exceptions based on the relationship between the parties of the basic contract may not raise against the third party. There is no doubt that guaranteeing the payment of commercial documents and strengthening the validity of these documents is the primary purpose of the principle, but the fundamental role of good faith in the independence of the commercial obligation from the basic obligation is undeniable so that the principle gets ineffective with absence of good faith. Therefore, the principle of independence of commercial obligation from the basic obligation can be considered as a subset of the principle of good faith in the field of negotiable instruments. On the other hand, in cases such as Criminally Acquiring of negotiable instruments through breach of trust or fraud, this effect can be confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • independence of negotiable instruments
  • basic obligation
  • good faith
  • Criminally Acquiring
  • اخلاقی، بهروز (1384-1383)، جزوه درس حقوق تجارت (کارشناسی ارشد) دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران: بی نا
  • اسکینی، ربیعا (1373)، حقوق تجارت تطبیقی، تهران: مجد.
  • اسکینی، ربیعا (1383)، حقوق تجارت (برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل)، تهران: سمت.
  • الله آبادی، کمال (1377)، اصل استقلال امضاها و عدم توجه ایرادات در اسناد تجاری، دیدگاه های حقوقی، ۱۰ و11، 26-7.
  • جنیدی، لعیا؛ شریعتی نسب، صادق (1392)، وصف تجریدی در حقوق ایران با تأکید بر رویّة قضایی، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 43/1، 16-1.
  • حبیبیان، هدیه؛ یزدانیان، علیرضا؛ داراب پور، مهراب؛آیتی، سید محمدرضا (1402)، واکاوی تعهّد به درستکاری در حقوق قراردادهای نوردیک و نظام حقوق اسلامی و تمهید طرح آن در حقوق ایران، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اسفند .
  • خانمحمدی، حمید؛ کریمی، عباس؛ مظلوم رهنی، علیرضا؛ بهمنی، محمد (1402)، اثربخشی حسن نیّت بر تحدید تعهّدات با مطالعه تطبیقی حقوق ایران و قانون جدید فرانسه، پژوهش های حقوقی، 53، 114-87.
  • دمرچیلی، محمد؛ حاتمی، علی؛ قرائی، محسن (1387)، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، چ7، تهران: میثاق عدالت.
  • روانان، علی (1386)، بررسی تطبیقی دارنده چک با حسن نیّت و بدون حسن نیّت در قوانین دنیا، اندیشه های اسلامی، 1، 1-20.
  • صقری، محمد (1387)، حقوق بازرگانی«اسناد»، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • شهیدی، مهدی (1383)، سقوط تعهّدات، چ6، تهران: مجد.
  • فخاری، امیرحسین (1374)، مسؤولیّت امضاکنندگان اسناد تجاری، تحقیقات حقوقی، 16 و17، 37-67.
  • قاسمی، محسن (1388)، شکل‌گرایی در حقوق مدنی، تهران: میزان.
  • کاتوزیان، ناصر (1385)، نظریه عمومی تعهّدات، چ3، تهران: میزان.
  • لطفی، احسان (1396)، گفتاری در نقد و بررسی نظریۀ حقوقی «عمل به ظاهر»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 47/2، 309-323.
  • مافی، همایون؛ عبدالصمدی، راضیه (1394)، بررسی تطبیقی وصف تجریدی در اسناد تجاری با اصل استقلال در اعتبارات اسنادی،پژوهشنامه بازرگانی، 77، 115-147.
  • محسنی، سعید؛ رباطی، مهسا؛ اسفندیاری، تهمینه (1398)، واکاوی «اصل انعکاس حقوق و تعهّدات برواتی در خود سند تجاری در فرایند صدور و گردش»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 49/1، 105-87.
  • مسعودی، بابک (1379)، اصول حاکم بر اسناد تجاری، مجله کانون وکلای دادگستری مرکز، 171، 131-101.
  • میرطاهری، رضا؛ طاهرخانی، حسین؛ اندرز، داود (1402)، نسبی بودن خصیصه تجریدی اسناد تجاری با تأکید بر رویه قضایی، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 31، 33-56.